Wijze raad van

Marlies Koers

Verloskundige

Waarom verschillende bevallingshoudingen onmisbaar zijn

Sla een tijdschrift open of bekijk een film waar een bevalling in voorkomt: altijd zie je een vrouw puffend op haar rug afgebeeld. Een ouderwets plaatje dat tegenwoordig steeds minder voorkomt, want vrouwen weten steeds beter dat er veel voordelen zitten aan veranderen van bevallingshouding. En dat ze zelf mogen kiezen welke bevallingshouding ze het fijnst vinden, anders dan het traditionele plat op de rug liggen.

Of het lukt om vaginaal te bevallen, is afhankelijk van meerdere dingen. Dit wordt ook wel het samenspel van de drie P’s genoemd. De power (je weeën), de passenger (je baby’s gewicht, ligging en de stand van het hoofdje), en de passage (doorgang van je bekken). Hoewel de bevalling een natuurlijk proces is, heb jij zelf veel invloed op de drie P’s door geregeld van bevallingshouding te wisselen.

Het nut van bevallingshoudingen afwisselen

Bevalhoudingen zijn geweldig. Ze zijn ontzettend helpend bij jouw bevalling. Veel van bevalhouding wisselen tijdens je bevalling zorgt ervoor dat:

• Je de weeën beter kunt opvangen en daardoor voel je minder pijn.
• Als je in beweging blijft door verschillende bevallingshoudingen af te wisselen, blijft de baarmoeder krachtige weeën aanmaken en daardoor opent de baarmoedermond.
• Je bekken is tot 30% wijder als je staat, hurkt of zit!
• De ruimere doorgang van je bekken zorgt ervoor dat je baby beter kan indalen.
• Je minder kans hebt om een knip te krijgen of een kunstverlossing (vacuümpomp).
• Minder behoefte aan pijnstilling met medicijnen.

Welk bevalhoudingen zijn er en wat zijn de voor- en nadelen?

Er zijn tientallen bevalhoudingen die je kunt uitproberen om je weeën zo goed mogelijk op te vangen. Kijk vooral wat goed voelt voor jou. Je kan staan, zitten, hurken of hangen. Probeer zo lang mogelijk te wachten met gaan liggen. Wil je toch naar het bed? Ga dan op je zij liggen, bijvoorbeeld met een kussen tussen je benen.

Op je rug bevallen (rugligging)

Bevalhouding: in rugligging

• Voordelen

Bevallen op je rug kent meer nadelen dan voordelen. Het enige voordeel van rugligging is dat het een fijne houding is als je vermoeid bent, bijvoorbeeld als je zwaar vermoeide benen hebt.

• Nadelen

Vrouwen die op hun rug liggen tijdens de bevalling voelen meer pijn, het indalen gaat moeizamer omdat je geen gebruik maakt van de zwaartekracht én de persfase kan tot 30 minuten langer duren.

Zittend op een bal, stoel of baarkruk (verticaal bevallen)

Bevalhouding: op de baarkruk

• Voordelen

Je weeën zijn krachtiger en effectiever als je een zittende bevallingshouding aanneemt. Dit kan op een skippybal, een stoel, op de wc of op de baarkruk. De ontsluiting gaat door het zitten vlotter. Het persen in een verticale bevalhouding geeft minder last van je rug en de zwaartekracht helpt mee. Je bekken is tot 30% wijder waardoor het persen makkelijker gaat en de uitdrijving duurt een halfuur korter. Je partner kan je goed ondersteunen door achter je te zitten zodat jij kan leunen. In deze houding schamen vrouwen zich minder.

• Nadelen

Iets grotere kans op uitscheuren.

Staan tegen een muur bevallen of leunend op je partner

Bevalhouding: leunend op je partner

• Voordelen

Rechtop staan met je armen om de nek van je partner is een goede bevallingshouding. Je partner kan je ook onder je armen ondersteunen door zijn/haar armen om je heen te slaan. In deze staande bevalhouding kun je heen en weer wiegen. Deze verticale bevallingshouding geeft veel ruimte in je bekken en het bewegen zorgt ervoor dat je minder pijn voelt. De weeën (power) zijn krachtiger. Ook helpt de zwaartekracht mee om je kind (passenger) door het baringskanaal te krijgen (de passage). Hierdoor kan de bevalling sneller gaan.

• Nadelen

Je benen kunnen zwaar voelen door vermoeidheid en je hebt iets meer kans op bloedverlies.

Op handen en knieën (all fours) bevallen

Bevalhouding: op handen en knieën

• Voordelen

Misschien moet je even over een drempel voor deze bevallingshouding, maar op handen en knieën je weeën opvangen is een supergoed idee. Je partner kan je rug masseren of druk geven op je heupen met de handpalmen, of hij/zij kan ook bij je hoofdeinde zitten en je handen vasthouden. Heb je zware armen of benen? Zet het hoofdeinde van het bed wat hoger en leun voorover voor meer stabiliteit. Zo spaar je energie. Op handen en knieën heb je veel ruimte in je bekken, dus ook hier maak je optimaal gebruik van de zwaartekracht als je gaat persen. In deze bevalhouding heb je iets minder kans op uitscheuren. De ervaring van vrouwen bij bevallen op handen en knieën is positief omdat ze veel kracht kunnen zetten.

• Nadelen

Sommige vrouwen schamen zich in deze bevallingshouding, maar een langer jurkje of een groot t-shirt doet wonderen. Ook kan je andersom op bed gaan zitten, met je billen naar de muur.

In zijligging bevallen op het bed

Bevalhouding: in zijligging

• Voordelen

Op je zij liggen tijdens de weeën opvangen is een prettige bevallingshouding bij vermoeide benen. Je kan ontspannen liggen. Ook kan je gemakkelijk doordraaien naar handen en knieën als je wilt wisselen van bevalhouding. Veel vrouwen vinden de zijligging een fijne positie omdat zij de weeën beter kunnen opvangen en daardoor voelen ze minder pijn. Je partner of de verloskundige kan eventueel je been vasthouden bij de persfase. Een kussen of de peanutball tussen je benen helpt om je bekken te verruimen.

• Nadelen

Er zijn geen nadelen bij de zijligging.

Badbevalling

Bevalhouding: in bad

• Voordelen

In een bevalbad kun je makkelijk alle bevalhoudingen aannemen die je wil én het warme water werkt ontspannend. Hierdoor ervaar je minder pijn, het beste van twee werelden dus! Ook voel je je gewichtsloos, dus bewegen gaat soepeler dan op het droge.

• Nadelen

Het nadeel van een badbevalling is dat je er soms uit moet omdat de bevalling niet voldoende vordert of omdat de hartslag van je kind naar beneden gaat.

Bevalhoudingen als je een medische indicatie hebt

Sommige vrouwen moeten op bed bevallen door een medische indicatie, door een ruggenprik of omdat de baby continu geregistreerd moet worden. Gelukkig kunnen deze moeders ook volop van bevalhouding wisselen op het bed, zoals liggen op je zij (zijligging) en zitten op handen en knieën (all fours). Veel ziekenhuizen hebben een peanutball. Dit is een pindavormige bal die je tussen je benen kan houden, onder je knieën kan leggen, of waar je voorover op kan leunen. Zo kun je toch gebruik maken van diverse bevallingshoudingen, ook al moet je op bed blijven.

Wat is de beste bevalhouding?

Bij bevallingshoudingen waar je zit of staat kun je de weeën beter opvangen. Hierdoor voel je minder pijn. Je bevalling duurt een uur korter als je veel van bevalhouding wisselt omdat je gebruik maakt van de zwaartekracht. Ook is de ruimte in je bekken ruimer bij zittende en staande bevalhoudingen. Hierdoor is persen minder pijnlijk, het gaat makkelijker én duurt minder lang.

Vrouwen die veel zitten, staan en lopen tijdens de bevalling hebben meer controlegevoel en zij voelen zich minder afhankelijk dan wanneer zij op bed liggen. Daardoor heb je minder behoefte aan medicijnen tegen de pijn. Ook voel je minder ‘schaamte’ in deze bevalhoudingen.

Bevalling goed voorbereiden? Ga oefenen en wissel af

Uiteindelijk is er niet één houding die het beste is om in te bevallen, maar de kracht zit ’m in het afwisselen. Betrek je partner al in de zwangerschap bij het oefenen van de bevallingshoudingen. Bespreek welke bevalhouding je fijn lijkt. Je kan dit eventueel beschrijven in je geboorteplan en bespreken met je verloskundige. Door de bevallingshoudingen te oefenen in je zwangerschap is de drempel tijdens de bevalling lager om het uit te proberen.