Soms is voor de bevalling al duidelijk dat jouw bevalling een keizersnede wordt. Dit heet een geplande keizersnede. Het kan ook zijn dat pas vlak voor of tijdens de bevalling besloten wordt om een keizersnede uit te voeren, omdat er een noodsituatie is ontstaan. In dit geval krijg je een spoedkeizersnede. Ongeveer 15-20% van de Nederlandse vrouwen bevalt met een keizersnede. De operatie duurt 30 tot 45 minuten.

Bevallen via een keizersnede: wat houdt de ingreep in?

Een keizersnede is een operatie, waarbij de gynaecoloog een snee in je buikwand maakt om je baby geboren te laten worden. Via een keizersnede kan hij bij je baarmoeder komen. In de meeste gevallen is de snee horizontaal, de zogenaamde bikinisnee. Een voordeel van een horizontaal litteken is, dat dit meer de lijnen van je lichaam volgt. Daardoor geneest het beter en sneller dan een verticale snee, die van je navel naar beneden loopt.

De blaas wordt opzij geschoven. De gynaecoloog opent je baarmoeder op de plaats waar eerst je blaas lag. Het vruchtwater in de vruchtzak, wordt afgezogen. Daarna wordt je baby uit je baarmoeder getild, meestal met zijn hoofdje eerst. Je voelt druk op je buik, net alsof eraan wordt getrokken. Dit is pijnloos. De gynaecoloog knipt de navelstreng door. Hierna verwijdert hij de placenta.

Bij een geplande keizersnede en als je baby een goede start heeft, kun je hem vaak meteen even vasthouden. Ondertussen worden de verschillende weefsellagen van je baarmoeder gehecht. Dit zijn oplosbare hechtingen die vanzelf worden opgenomen door het weefsel. Ze hoeven dus niet verwijderd te worden. Ook je buikwand wordt meestal met dit soort hechtingen dichtgemaakt.

Wanneer krijg je een keizersnede?

Hieronder vind je de meest voorkomende redenen waarom tot een keizersnede kan worden besloten.

• Je bekken is te nauw voor het hoofdje van je baby.
• Je baby ligt in een lastige positie, bijvoorbeeld als sterrenkijker’, in een stuit of dwarsligging.
• Je gaat bevallen van drie of meer kinderen.
• De placenta ligt voor de baarmoedermond en blokkeert de uitgang voor je baby (placenta praevia).
• De placenta laat voor de bevalling los en je baby krijgt geen zuurstof of voedingstoffen meer.
• De navelstreng zakt eerder dan je baby het geboortekanaal in. Als het hoofdje van je baby vervolgens op de baarmoederhals drukt, kan de navelstreng afgekneld worden. Je baby krijgt hierdoor onvoldoende bloed en zuurstof. Ook als de navelstreng vanwege een andere reden bekneld raakt, krijg je een keizersnede.
• Het leven van je baby is op wat voor manier dan ook in gevaar op het moment dat je nog niet voldoende ontsluiting hebt, bijvoorbeeld omdat hij benauwd is.
• Je hebt na lange tijd nog steeds onvoldoende ontsluiting en de wee-opwekkende middelen helpen niet.
• Er is een aantal medische aandoeningen waarbij een natuurlijke bevalling te veel risico’s oplevert voor moeder en kind, zoals zwangerschapsdiabetes, bekkenafwijkingen, acute zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) of HELLP-syndroom.

Lees ook: 6 overeenkomsten tussen een vaginale bevalling en een keizersnee

Wanneer krijg je een spoedkeizersnede?

Soms is het nodig om een spoedkeizersnede uit te voeren, bijvoorbeeld bij een niet-vorderende bevalling, slechte conditie van je baby of het plotseling ontstaan van HELLP-syndroom. Je baby moet dan snel ter wereld komen om risico’s te beperken.

Wat is een geplande keizersnede?

Als van tevoren al bekend is dat je niet vaginaal kunt bevallen, dan krijg je een geplande keizersnee. Redenen hiervoor zijn bijvoorbeeld een te smal bekken, verzwakte baarmoeder door littekenweefsel of als je een meerling draagt die ongunstig ligt. Het grootste nadeel van een gewone geplande keizersnede is dat je je baby niet geboren ziet worden en je hem niet meteen vast kunt houden.

Natuurlijke keizersnee (gentle sectio): wat is het verschil?

De natuurlijke keizersnee (gentle sectio) brengt hier verandering in. Deze bootst de natuurlijke bevalling zo veel mogelijk na. Jij krijgt meer van de geboorte mee en je baby mag direct bij jou liggen. Je bouwt dan meteen een band op en je hoeft niet te wachten tot je van de operatiekamer afkomt. De temperatuur in de operatiekamer is aangenaam en er mag muziek aanstaan als je dat wilt. Het operatiedoek voor je gezicht is doorzichtig of je kunt meekijken via een monitor. Jij en je partner zien je baby dus geboren worden.

Het tempo waarin de baby uit je buik wordt gehaald, is lager dan bij een normale keizersnede. Dit helpt om de longen optimaal te laten openen. Soms laten de artsen je baby met een beetje hulp zelf uit je buik ‘kruipen’. Zodra je baby is geboren, kun je hem aanraken. De navelstreng mag rustig uitkloppen, voordat deze wordt doorgeknipt. De kinderarts onderzoekt je baby heel snel. Binnen twee minuten ligt hij ongewassen bij jou en blijft daar ook. Dit eerste huid-op-huid contact is heel belangrijk voor jou en je baby. Bijkomend voordeel is dat je de rest van de operatie niet zo duidelijk meekrijgt.

Gentle sectio niet overal mogelijk

Natuurlijke keizersneden worden niet overal uitgevoerd. Elk ziekenhuis heeft bovendien zijn eigen protocol. Dit komt in hoofdlijnen overeen met wat hierboven staat, maar kan ook afwijken. Als jij een geplande keizersnee krijgt, overleg dan met je gynaecoloog of een natuurlijke keizersnee mogelijk is. Specifieke wensen kun je ook opnemen in je geboorteplan. Als het mogelijk is, dan zal de gynaecoloog jouw wensen zo goed mogelijk opvolgen.

Verdoving tijdens een keizersnee: wat kun je verwachten?

Voordat je de keizersnede ondergaat, word je verdoofd door middel van volledige narcose of een ruggenprik. Welk soort verdoving voor jou het meest geschikt is, hangt af van een aantal factoren. Wordt het een geplande keizersnede of krijg je een spoedkeizersnede? Ook is de verdoving afhankelijk van de reden voor de keizersnee en de voorkeur van de gynaecoloog en/of jouzelf.

Volledige narcose

Als wordt gekozen voor volledige narcose, dan krijg je via een infuus medicijnen toegediend. De anesthesist zorgt ervoor dat zo min mogelijk hiervan bij je baby terecht komt. Soms krijg je van tevoren extra zuurstof via een mondkapje. Tijdens de operatie krijg je een buisje in je luchtpijp voor de beademing. Hier voel je niets van.

Een volledige narcose werkt heel snel. Je krijgt de stoffen pas vlak voor de ingreep toegediend. Je bent tijdens de voorbereidingen in de operatiekamer dus volledig bij bewustzijn. Artsen en assistenten zijn druk bezig met de voorbereidingen. Bij algehele narcose wacht je partner meestal op de gang of in de wachtkamer.

Ruggenprik

Meestal krijg je bij een keizersnede een ruggenprik (spinale anesthesie). Dit is een ander soort ruggenprik dan tijdens een vaginale bevalling. Je krijgt de injectie in je rug, waarbij de verdoving wordt ingebracht tussen de wervels in de vloeistofruimte. Deze zit om de grote zenuwen in het ruggenmergkanaal. De injectie blokkeert de zenuwbanen, die de pijnprikkels vanuit je buik naar je hersenen sturen. Zo maak je de hele operatie bewust mee zonder pijn te voelen.
Dit is misschien wel het grootste voordeel in vergelijking met volledige narcose: je maakt de geboorte van je kind bewust mee. Ook heeft je baby minder last van een plaatselijke verdoving en loopt hij minder risico’s. Zelf herstel je sneller en voel je je minder ziek na een ruggenprik. Een ander groot voordeel is dat je partner gewoon bij de operatie aanwezig mag zijn.

Zodra de verdoving werkt, is de onderste helft van je lichaam gevoelloos. Je kunt even misselijk worden. Als je hier veel last van hebt, dient de anesthesist een middeltje toe waardoor de misselijkheid zakt. Je voelt geen pijn, maar je kunt tijdens de operatie wel voelen dat er aan je buik wordt ‘getrokken’.

Er wordt een infuus aangesloten, zodat je bepaalde vloeistoffen binnenkrijgt. Ook krijg je een katheter ingebracht om urine af te voeren. Voordat de operatie begint, wordt er een schermpje voor je gezicht geplaatst, zodat je niet ziet wat de chirurgen doen. De anesthesist doet zijn best om het jou zo comfortabel mogelijk te maken. Geef het aan als je het spannend vindt.

Hoe lang moet je in het ziekenhuis blijven?

Als de operatie is voltooid, dan ga je naar de uitslaapkamer of recovery. Hier werkt de verdoving langzaam uit, maar dit wordt opgevangen met (borstvoedingsvriendelijke) pijnstillers. In sommige ziekenhuizen mag je je baby bij je houden of kan hij bij je worden gebracht na de eerste checks. Vraag hiernaar, als je dit graag wilt.

Meestal blijf je ongeveer een uur op de uitslaapkamer. Daarna ga je naar de kraamafdeling. En dan begint het grote genieten. Je kunt in het begin eigenlijk alleen maar liggen. Voel je je voldoende goed en zijn er geen complicaties, dan kun je na twee tot vijf dagen naar huis. Je kraamverzorgende en verloskundige ondersteunen je hierbij en voeren controles uit. Vaak kom je in aanmerking voor extra uren kraamzorg. Heb je pijn? Dan kun je paracetamol nemen.

Lees ook: Alles wat je wilt weten over borstvoeding geven na een keizersnee

Herstellen van een keizersnede: wat mag je wel en niet?

Een keizersnede is een middelgrote buikoperatie. Dit betekent dat je zes weken geen zwaar inspannend werk mag doen en niet mag tillen. Zeker als je al een ouder kind hebt, dan kan herstellen van een keizersnede best zwaar zijn. Luister goed naar je lichaam. Bij overbelasting voel je het litteken trekken. Het litteken kan ook een beetje jeuken. Dit is onderdeel van het huidherstel.

Vraag tijdig om hulp als je het niet alleen redt. De eerste zes weken na de keizersnede kun je deze richtlijnen aanhouden.

• Laat deze de eerste weken de zware huishoudelijke taken aan iemand anders over
• Niet autorijden in de eerste twee tot drie weken. Dit kan je operatiewond extra belasten
• Til de eerste weken niets dat zwaarder is dan je baby (ca. vijf kilogram). Je baby mag je wel tillen
• De eerste zes weken kan je beter nog niet sporten. Rustig wandelen kan wel
• Het wordt afgeraden om seks te hebben in de eerste zes weken na de operatie, zodat je vagina tijd heeft om te herstellen

Lees meer over lichamelijk herstellen na een keizersnede.

Mogelijk complicaties

Als je een keizersnede hebt gehad, dan is er een iets grotere kans op complicaties dan bij een vaginale bevalling. Deze meeste mogelijke complicaties zijn zeldzaam of goed te behandelen.

• Bloedverlies/bloedarmoede
• Blaasontsteking/beschadiging van de blaas
• Nabloeding in de buik
• Bloeduitstorting in de operatiewond
• Infectie
• Trombose
• Darmen die niet goed op gang komen (ileus)

Maak je je zorgen of heb je last van één van bovenstaande complicaties? Neem dan contact op met je huisarts of gynaecoloog. Als er verder geen complicaties zijn, dan kun je na een keizersnede bij een volgende zwangerschap op de natuurlijke manier bevallen.

Emotionele en psychische gevolgen

Als je een keizersnede hebt gehad, dan kan dit voor jou emotionele en psychische gevolgen hebben. Misschien is je bevalling niet gelopen zoals je had gehoopt of heb je de eerste momenten met je baby gemist. Soms hebben vrouwen juist moeite om aan hun kind te wennen. Je kunt ook het gevoel hebben dat je hebt gefaald, omdat je niet op de normale manier bent bevallen.

Praat hierover met je partner of met vrienden of familie. Als deze gevoelens blijven overheersen, zoek dan hulp. Vaak is er in het ziekenhuis een maatschappelijk werker aanwezig,. Je kunt ook je huisarts of verloskundige om de juiste hulp vragen.

Wanneer mag je weer zwanger worden?

Na een keizersnee wordt meestal aangeraden om minimaal een jaar te wachten met een eventuele volgende zwangerschap. Zo kan het litteken in je baarmoeder goed genezen en geef je je lichaam de rust om goed te herstellen. De gynaecoloog kan je hierover adviseren. Je bespreekt dit allemaal tijdens de nacontrole, zo’n zes weken na de geboorte van je kind.

Opnieuw bevallen na een keizersnede

Of bij de volgende bevalling weer een keizersnee nodig is, hangt af van de reden van de keizersnee. Als er verder geen complicaties zijn, dan kun je bij een volgende zwangerschap op de natuurlijke manier bevallen. Je krijgt wel een medische indicatie om in het ziekenhuis te bevallen.