Een kind verliezen is een verschrikkelijke gebeurtenis. Je voelt je machteloos, verdrietig en ervaart een enorme leegte. Het kan zijn dat je last hebt van schuldgevoelens, omdat je baby is overleden. Je vraagt je af: heb je iets verkeerd gedaan, had je iets anders moeten doen? Weet één ding: een stilgeboren kind is nooit jouw schuld. Vraag een gesprek aan bij de verloskundige of gynaecoloog, als deze gedachten je niet loslaten. Hij of zij kan je geruststellen.

Je kunt ook onderzoek laten doen naar de doodsoorzaak, als deze nog niet bekend is. Dit kan helpen in de verwerking van je verdriet.

Bevallen als je baby is overleden

Als je voor de bevalling al weet dat je baby is overleden, dan is bevallen extra zwaar. Je bevalt vaak via de natuurlijke weg, omdat een keizersnede meer risico betekent voor jouw gezondheid. Je kunt afwachten of de bevalling vanzelf begint, maar ook vragen om deze in te leiden met weeënopwekkers.

Het voelt tegennatuurlijk, maar het bewust meemaken van deze stille geboorte helpt in je verdere rouwproces. Zo heb je een actieve herinnering en kun je kennismaken met je baby, ook al neem je tegelijkertijd afscheid. Koester je kleine, praat tegen hem en neem foto’s. Geef je kind een naam als je dit wilt. Zo bevestig je zijn bestaan.

Je kunt uiteraard je baby mee naar huis nemen voor het afscheid. Zorg voor tastbare herinneringen aan je baby, zoals een lokje haar of een afdruk van de voetjes of handjes. Dit verbindt jou met je baby en geeft troost in de periode die voor je ligt.

Watermethode: opbaren in water

Sommige ouders kiezen ervoor om hun overleden kind in koud water te leggen. Dit wordt ook wel wateropbaring of watermethode genoemd. Het overleden kind wordt in een kom of bakje met koud kraanwater gelegd en blijft zo lang goed. De baby neemt in het water vaak weer dezelfde houding aan als in de baarmoeder (foetushouding). Enkele voordelen van de watermethode zijn dat de huid lichter wordt, ook als het kind donker verkleurd is bij de geboorte. Ook treedt geen vervorming op en je kunt het kind aanraken zonder het te beschadigen. Op de website Watermethode.nl vind je meer informatie.

Afscheid nemen van je baby

Een uitvaart is verplicht als je baby na meer dan 24 weken zwangerschap overlijdt. Heb je een uitvaartverzekering? Neem dan contact op. Je krijgt hulp bij het regelen van de uitvaart en de begrafenis of de crematie. Is je baby voor de 24 weken zwangerschap stilgeboren? Dan beslis je zelf of je een uitvaartceremonie wilt houden.

Welke zaken regelen na stilgeboorte?

Er zijn nog een paar dingen die je moet regelen rond de geboorte van een stilgeboren baby. De praktische kant hiervan kan je kracht geven: dit is wat je nog kunt doen voor je kind.

Aangifte bij de gemeente

Een kind aangeven bij de gemeente dat niet leeft, is heel dubbel en confronterend. Aan de andere kant bevestig je met het doen van aangifte het bestaan van je baby.

• Voor 24 weken overleden
  Is je baby vóór 24 weken zwangerschap overleden? Dan kies je zelf of je aangifte doet. Je kunt je kind ook aangeven bij de Basisregistratie Personen, als je dit wilt.

• Na 24 weken overleden
  Is je baby na 24 weken zwangerschap overleden in de baarmoeder? Dan ben je wettelijk verplicht om aangifte te doen bij de gemeente. Het ziekenhuis helpt je hierbij. Je krijgt de akte van geboorte (levenloos) mee. Dit heb je ook nodig voor je uitvaartverzekering en om een officiële uitvaart te regelen. Als je wilt dat je kind in de Basisregistratie Personen (BRP) wordt opgenomen, dan dien je hiervoor een apart verzoek in bij de gemeente. Je hebt hiervoor de akte van geboorte uit het ziekenhuis nodig. Je kind wordt bijgeschreven in het dossier van één of beide ouders.

• Na de geboorte overleden
  Leefde je baby nog na de geboorte en is hij (kort) daarna overleden? Dan wordt hij bij aangifte automatisch in het BRP opgenomen. Het is dan niet nodig om hier een apart verzoek voor in te dienen.

Lees meer over het aangeven en erkennen van een overleden kind.

Zwangerschapsverlof na stilgeboorte

Hoewel je baby er niet is, heb je wel recht op verlof. Je kunt rouwen en herstellen van de bevalling. De kans bestaat dat je na je verlof nog niet kunt werken. Overleg met je werkgever en het UWV over extra (ziekte)verlof.

De rol van je partner

Samen met je partner ga je door een moeilijke tijd. Je kunt veel steun aan elkaar hebben, maar het kan ook juist extra moeilijk zijn, omdat niet iedereen op dezelfde manier omgaat met verdriet. Probeer met elkaar in gesprek te blijven en respecteer elkaars emoties. Kom je er samen niet goed uit? Zoek professionele hulp bij een psycholoog of relatietherapeut.

5 fasen van rouw

Rouw om een stilgeboren kind is hevig, maar ook voor iedereen anders. Wat er ook door je heengaat: geef al je gevoelens de ruimte. Moedig dit ook bij je partner aan, zodat jullie elkaar kunnen blijven vinden. Als je in een rouwproces zit, dan doorloop je vijf fasen. Het lijkt nu onmogelijk, maar uiteindelijk bereik ook jij de fase van acceptatie en ben je in staat om het leven weer op te pakken.

Fase 1: ontkenning

In deze fase voel je in eerste instantie ontkenning. De pijn van het verlies is te groot. Je voelt je niet in staat om te accepteren dat je baby niet (meer) leeft en bent niet in staat om afscheid te nemen.

Fase 2: woede

In deze fase voel je vooral boosheid over je verdriet en de pijn over je verlies.

Fase 3: onderhandelen

Deze fase heet ook wel de onderhandelingsfase. Als duidelijk is dat boosheid niet helpt, dan kun je jezelf beloftes gaan maken en doelen stellen. Zoals: ‘Als ik nu … dan …’ In deze fase komt je kracht langzaam terug.

Fase 4: depressie

Als je de realiteit accepteert, dan komen gevoelens van verdriet, angst en onzekerheid naar boven. Je voelt waarschijnlijk de behoefte om je verdriet steeds te uiten.

Fase 5: aanvaarding

Deze fase gaat over berusting in je verlies. De waarheid en het gemis blijven, je leert er alleen mee leven.

Hoe lang duurt het rouwproces?

Het is niet te zeggen hoe lang jij erover doet om deze fasen te doorlopen. Je kunt zelfs enige tijd heen en weer gaan in je emoties, waardoor het voelt alsof je gek wordt. Zeker als je jouw verlies en verdriet niet kunt delen met anderen, omdat zij niet hetzelfde hebben meegemaakt.

Heb je het gevoel dat je er niet alleen uitkomt? Slaap je slecht en/of gebruik je veel medicatie en/of verdovende middelen? Zoek dan professionele hulp, bijvoorbeeld bij de praktijkondersteuner bij de huisarts of een psycholoog gespecialiseerd in rouwverwerking. Deze hulp wordt meestal door de zorgverzekeraar vergoed.

Tips om het rouwproces door te komen

Rouwen is een proces waar je doorheen moet. Je kunt niets doen om het te versnellen, behalve goed voor jezelf zorgen.

• Probeer om je dagelijkse ritme aan te houden en structuur aan je dag te geven. De hele dag in bed liggen, daar wordt niemand beter van. Eet regelmatig en ga op tijd naar bed.
• Probeer dingen te doen die je fijn vindt. Het hoeft niet groots te zijn. Neem een bad, maak een wandeling, knuffel met je kat of hond. Het geeft je troost.
• Probeer woorden te geven aan je emoties en praat erover. Het lucht op en het helpt om gevoelens een plek te geven. Het delen van je verdriet maakt bovendien minder eenzaam. Je mag huilen en schreeuwen. Vind je dat moeilijk? Schrijf je emoties op, teken of schilder of maak muziek om je verdriet te verwerken.
• Alcohol, drugs en medicijnen kunnen de pijn even verzachten, maar het verdriet verdwijnt hierdoor niet. Probeer jezelf niet (teveel) te verdoven.

Steun zoeken bij lotgenoten

Natuurlijk wil je omgeving je helpen. Maar de meesten begrijpen (gelukkig) niet waar jij doorheen gaat. Contact met lotgenoten kan helpen, bijvoorbeeld bij Steunpunt Nova. Nova is een landelijk steunpunt voor ouders die hun baby hebben verloren.